Początki Twardogóry sięgają czasów panowania na ziemiach polskich pierwszych Piastów. Była ona wtedy osadą targową związaną ze szlakiem handlowym biegnącym z Wrocławia do Poznania. Zamieszkiwali ją potomkowie słowiańskich Ślężan, a od XII wieku również przybysze z innych krajów, szczególnie z Niemiec. Legenda podaje, że współczesna nazwa miasta powstała podczas najazdu Tatarów na Śląsk w 1241 r. Mieszkańcy osady stawili im twardy opór i stąd właśnie ta nazwa. Uwzględnia ona również topografię terenu (Twardą Górę).
Prawa miejskie nadał Twardogórze książę piastowski Henryk III Głogowski 1 sierpnia 1293 r. Z biegiem czasu miasteczko nabrało średniowiecznego charakteru. Od początku XIV w. Twardogóra związana była z księstwem oleśnickim będącym pod panowaniem piastowskim, ale uzależnionym od królów czeskich.
Mieszkańcy miasta pamiętając przykre doświadczenia wojen husyckich wznieśli pod koniec XV w. budowlę obronną. Sto lat później powstał na niej zamek.
W 1526 r. Twardogóra wraz z księstwem oleśnickim weszła w skład państwa Habsburgów. Panujący wówczas w księstwie Jan Podbiebrad wprowadził w 1538 r. luteranizm. Przypuszcza się, że w tym czasie był już w mieście kościół (dolny), który w 1587 r. poddano gruntownemu remontowi.
Księstwem oleśnickim od 1647 r. zaczęli władać przedstawiciele dynastii wirtemberskiej. W okresie jej rządów Twardogóra przeżywała rozkwit. Przede wszystkim przyczyniła się do tego małżonka księcia Sylwiusza Fryderyka - Eleonora Karolina (1676 - 1712). Rozbudowała zamek, który stał się barokowym pałacem. Zadbała również o zdrowie mieszkańców, rozwój rzemiosła, handlu i oświaty, a także rozwinęła działalność charytatywną.
W latach 1729 - 1738 przebudowano kościół (dolny) nadając mu obecny kształt. Rządy pruskie rozpoczęły się na Śląsku od roku 1740. Twardogórę w 1743 r. kupił hrabia Henryk L. von Reichenbach i w rok później włączył ją do nowo powstałego państwa stanowego w Goszczu. W 1786 r. miasto zamieszkiwało 1175 osób, wśród których najwięcej trudniło się prosperującym wówczas rzemiosłem tkackim.
Na początku XIX w. powstały poza obrębem miasta dwa nowe cmentarze, osobno dla protestantów i katolików, a stare przykościelne zlikwidowano. Katolicy twardogórscy w 1869 r. zbudowali przy nowym rynku kościół. W 1873 r. pożar zniszczył kościół ewangelicki, który trzy lata później odbudowano w stylu neogotyckim.
Od połowy XIX w. Twardogóra zaczęła nabierać charakter przemysłowy. Henryk Piirschel założył w 1852 r. mechaniczną tkalnię, a Henryk Lichtenberg rozpoczął przemysłową produkcję mebli.
Demograficzny rozwój miasta w XIX w. (w 1885 r. - 2202 osoby, a po połączeniu ze Starą Twardogórą w 1910 r. - 3351 osób) spowodował powiększenie infrastruktury miasta. Przed I wojną światową założono w Twardogórze bank kredytowy (1901), drukarnię (1907), zbudowano sąd i areszt (1902) - obecnie ratusz, kaplicę cmentarną (1906), ratusz (1912 - przy wschodniej ścianie rynku), a także zainstalowano nowy wodociąg (1901) i przeprowadzono elektryfikację miasta (1910).
W 1944 r. miasto zamieszkiwało 4500 osób, które przede wszystkim trudniły się rzemiosłem, handlem i usługami. Miasto posiadało między innymi szkołę rolniczą i ogólnokształcącą, dwa kina, a także szpital, dom dziecka i rozbudowaną gastronomię.
Rządy niemieckie zakończyły się w Twardogórze 23 stycznia 1945 r. Od tej pory rozpoczął się okres administracji polskiej.
|